हळदीचे फायदे,उपयोग,प्रकार Turmeric Benefits,Types,Uses in Marathi

हळदीचे फायदे,उपयोग,प्रकार Turmeric Benefits,Types,Uses in Marathi

Turmeric Benefits Types Uses in Marathi

मागील लेखामध्ये आपण तुळस आणि कोरफड म्हणजेच aloe vera यांची सविस्तर पणे माहिती,त्यांचे उपयोग व वापरण्याच्या पद्धती पाहिल्या. आता आपण या लेखामध्ये turmeric म्हणजेच हळद याविषयी संपूर्ण माहिती 'Turmeric Benefits,Types,Uses in Marathi' पाहणार आहोत.

भारतीय संस्कृतीमध्ये हळदीला महत्वाचे स्थान दिले आहे कारण त्यामध्ये असणाऱ्या विविध गुणधर्मामुळे.
भारतीय संस्कृतीमध्ये हळद हि प्रत्येक घरामध्ये ठेवली जाते कारण तिचा उपयोग हा जेवणामधील प्रत्येक पदार्थामध्ये म्हणजेच भाजी,आमटी,वरण,सूप,सॅलड तसेच अन्य विविध पदार्थांमध्ये केला जातो.

हळदीमध्ये भरपूर प्रमाणामध्ये आरोग्यविषयक औषधी गुणधर्म आहेत म्हणून आपल्या दैनंदिन जीवनात आपण हळद हि नेहमी वापरतो म्हणजेच जेवणामध्ये वापरण्यापासून ते सौंदर्यापर्यंत तसेच आरोग्यासाठी देखिल हळदीचा वापर केला जातो. म्हणून हळदीला आयुर्वेदामध्ये महत्वाचे स्थान दिले गेले आहे.

चला तर मग आपण हळद बद्दल माहिती जाणून घेऊयात.

आयुर्वेदामध्ये हळदीला 'हरिद्रा' या नावाने संबोधले जाते.मराठीमध्ये 'हळद' या नावाने ओळखले जाते तसेच इंग्रजीमध्ये 'Turmeric' या नावाने बोलले जाते.शास्त्रामध्ये हळदीला Curcuma longa-करक्युमा लाँगा असे संबोधले जाते.

हळदीमध्ये असणाऱ्या बहुपयोगी म्हणजेच antibacterial, antifungal,antioxidant,antiviral गुणधर्मामुळे तिचा वापर जेवणामध्ये तसेच आपले आरोग्य चांगले राहावे यासाठी केला जातो आणि नॉर्मली कोणाला कापले तर स्वयंपाकघरामधील हळदीचा डबा काढला जातो व त्यातील चिमूटभर हळद हि त्या जखमेवर लावली जाते कारण त्या ठिकाणी जंतुसंसर्ग होऊ नये म्हणून व रक्तप्रवाह जास्त होऊ नये यासाठी.

हेही वाचा:-तुळशीचे फायदे आणि माहिती मराठी  –Tulsi Benefits and Information in Marathi

हळदीचे काही प्रकार types of turmeric आहेत त्यापैकी पांढरी हळद हि गुणकारी असून ती गोड असते म्हणून तिला 'आंबे हळद' म्हणून ओळखले जाते. तसेच दुसरी प्रसिद्ध असणारी हळद म्हणचे 'पिवळी हळद'. हळदीचा antibacterial म्हणून वापर केला जातो.

हळदीचे उत्पादन प्रामुख्याने महाराष्ट्र,आंध्रप्रदेश,तमिळनाडू तसेच ओरिसा अशा अनेक भागांमध्ये घेतले जाते. खासकरून हळदीची सांगली जिल्ह्यातील हरिपूर येथे मोठी बाजारपेठ उपलब्ध आहे.

हळद हि एक मसाल्यामधील एक प्रमुख नगदी पीक मानले जाते.हळद हि भारतीय वनस्पती असून आल्याच्या प्रजातीची पाच ते सहा फूट वाढणारे रोप आहे.

महत्व:-

धार्मिक महत्व

आपल्या भारतीय संस्कृतीमध्ये हळदीला खूप महत्वाचे स्थान आहे.देवाची पूजा करण्याकरिता हळद कुंकू वाहिले जाते तसेच सत्यनारायण पूजेवेळी हळकुंड वापरले जाते व देवाला अभिषेक घालण्यासाठी देखील हळकुंडाचा वापर केला जातो.

औषधी हळदीचे बरेच उपयोग आहेत ते आपण पुढील प्रमाणे पाहू:

• जखम for - Injury

एखादी जखम झाली की पहिला त्या जखमेवर हळद लावली जाते कारण जंतुसंसर्ग होऊ नये म्हणून.

• सर्दी,खोकला - for Cough

सर्दी खोकला लागला की रात्री झोपताना हळद व थोडा गूळ गरम म्हणजेच कोमट दुधामध्ये घालून ते प्यावे असे केल्याने थोडा आराम मिळतो.

• ऍसिडिटी आणि पोटातील जळजळ - for Acidity

सकाळी उठल्यावर कोमट पाण्यातून हळद घेतल्यास पोटामधील व छातीमधील जळजळ कमी होण्यास मदत होते. ज्यांना सकाळी पोटामध्ये जळजळ किंवा ऍसिडिटचा त्रास होत असतो अशा लोकांनी कोमट पाण्यामध्ये हळद घालून ते पाणी पिल्यास आराम मिळू शकतो.

• त्वचेसाठी हळद उपयुक्त - for Skin

हळदीमध्ये असणाऱ्या antibacterial गुणधर्मांमुळे चेहऱ्यावरील पिंपल्स आणि काळे डाग कमी होण्यास मदत होते. तेलकट त्वचा असणाऱ्या लोकांसाठी हळद फार गुणकारी ठरते.तसेच भारतीय लग्नसमारंभात वर आणि वधू ला हळद लावण्याची प्रथा आहे. हळद लावण्याचा विधी हा लग्नसोहळ्यामध्ये फार शुभ किंवा पवित्र मानला जातो.

• फेस पॅक म्हणून वापर - for Face pack

हळदीमध्ये दूध,बेसन आणि मध एकत्र करून त्याची पेस्ट बनवून घ्यावी.हा फेस पॅक चेहऱ्यावर लावावा व थोड्या वेळाने म्हणजेच तो फेस पॅक सुकल्यावर चेहरा स्वच्छ धुवून घ्यावा त्यामुळे चेहरा मुलायम तर होतोच त्याचबरोबर त्वचा मऊ देखील होते.

• त्वचेला ग्लो येण्यासाठी - for Glowing skin

हळदीमध्ये दुधामधील ताजी शाई व गुलाब पाणी एकत्र करून ते मिश्रण चेहऱ्यावर लावल्यास आणि थोड्या वेळाने चेहरा पाण्याने स्वच्छ केल्यास चेहऱ्यावर ग्लो येण्यास मदत होते.तसेच naturally चमक चेहऱ्यावर येण्यास मदत होते.

• त्वचेवरील काळे डाग कमी होण्यास मदत होते - for Black spot

सध्याच्या परिस्थितीत पाहता, वाढलेले प्रदूषण,बदलणारे हवामान यांमुळे चेहरा खराब होतो म्हणजेच चेहऱ्यावर डाग पडतात.ते डाग घालवण्यासाठी दोन चमचे हळद आणि एक चमचा दूध एकत्र करून दाट पेस्ट बनवावी व ती चेहऱ्याला लावून ती पेस्ट सुकल्यावर कोमट पाण्याने चेहरा स्वच्छ करावा असे आठवड्यातून एकदा केल्यास चेहऱ्यावरील काळे डाग कमी होण्यास मदत होईल.

• रोगप्रतिकार शक्ती वाढण्यास मदत - Immunity Booster

हळदीमध्ये असणाऱ्या antibacterial, antifungal,antiviral गुणधर्मामुळे शरीरातील रोगप्रतिकार शक्ती वाढण्यास मदत होते.सर्दी,खोकला,ताप यांपासून बचाव करण्याकरिता जुन्या काळापासून एक प्रथा चालत आहे ती म्हणजे एक कप कोमट दुधामध्ये चिमूटभर हळद टाकून प्यायल्यास ते आजार बरे होण्यास मदत होते.

• हळदीच्या दूधाचे फायदे - Turmeric Milk

अंगदुखी कमी होण्यासाठी हळदीच्या दुधाचा फायदा होतो तसेच हळदीच्या दुधामुळे छातीतील साचलेला कफ कमी होण्यास मदत होतो.

हेही वाचा:- Aloe Vera Information and Benefits - कोरफडीचे महत्वाचे फायदे आणि माहिती

• आयुर्वेद शास्त्रात हळदीचा वापर ताप, सर्दी, खोकला,थकवा,ब्रॉंकायटीज,जखमा बरे करणे,वजन कमी करणे,स्नायू मजबूत करणे,पोटातील जंत,त्वचेला खाज सुटणे अशा विविध समस्यांमध्ये हळद वापरली जाते.

टीप:- हा लेख हळदीच्या माहितीसाठी आहे, तसेच हा उपचार्थ सल्ला नाही.कृपया आयुर्वेदिक डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार आपण हळदीचा वापर करू शकता.

हळदीचे प्रकार Types of Turmeric in Marathi:

1) रान हळद

2) आंबे हळद

1)रान हळद/कस्तुरी हळद :- 

रान हळदीला कस्तुरी हळद असे देखील संबोधले जाते. रान हळद हि एक हळदीची जात आहे.हि हळद मुख्यतः जंगलामध्ये आढळून येते.सध्या ती महाराष्ट्रामधील सह्याद्रीच्या डोंगर रांगांमध्ये आढळून येते. या हळदीचे कंद गोलाकार व मोठे असतात तसेच त्यांचा आतून नारंगी असतो व बाहेरून पिवळसर असतो

रान हळदीचे फायदे:-

रान हळदीचे फायदे हे मुख्यतः सूज आलेल्या भागावर त्याचा लेप करून लावल्यास सूज कमी येते व आराम मिळतो.
डोके दुखत असेल तर डोक्यावर रान हळदीचा लेप लावल्यास डोके शांत होण्यास मदत होते

 2)आंबे हळदीचे फायदे :-

आंबे हळदीचा वापर हा सौंदर्यासाठी केला जातो. अंगावर पुरळ, पिंपल्स,काळे डाग असतील तर अशा ठिकाणी आंबे हळद व दुधाची साय/शाई एकत्र करून त्याचा लेप त्या जागेवर लावावा व थोड्या वेळाने चेहरा स्वच्छ करावा असे काही दिवस केल्यावर फरक जाणवेल.

तसेच ज्या भागावर सूज आली असेल अशा ठिकाणी आंबे हळदीचा लेप लावल्यास आराम मिळतो."Turmeric Benefits,Types,Uses in Marathi"

टीप : ज्या लोकांना हळदीची ऍलर्जी असेल अशा लोकांनी हे उपाय करू नयेत. प्रमाणापेक्षा जास्त हळदीचा वापर करू नये किंवा शारीरिक व्याधींसाठी हळदीचा वापर करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणं महत्त्वाचे आहे. कारण हळदीच्या अती वापरामुळे मळमळ,उल्टी, पोटामध्ये जळजळ होऊ शकते.

हेल्थ टिप्स:- बदलत्या हवामानामध्ये 'या' घरगुती आरोग्य टिप्स घेतील तुमची काळजी, जाणून घ्या एका क्लीकवर.